Alfred Nobel, de Zweedse wetenschapper, uitvinder en ondernemer die het grootste deel van zijn fortuin als basis voor de Nobelprijs achterliet, bepaalde dat de activa van zijn vermogen moesten worden geïnvesteerd in “veilige effecten” om de schenking voor de prijzen te ondersteunen.
Hoewel Nobel’s behoeften misschien geschikt waren voor de tijd en plaats waar hij woonde, veranderden de Nobel Foundation en degenen die de organisatie leidden in de decennia na zijn dood hun aanpak om aan modernere beleggingsstijlen te voldoen. Het doel was om de stabiliteit in de schenking te behouden om geldprijzen van gelijke of grotere bedragen toe te kennen. De geschiedenis van het Nobelfortuin en de investering ervan betekende echter dat er in de loop van de tijd aanzienlijke veranderingen in de waarde van de prijs zijn geweest.
Het begin van de Nobelprijs
De eerste Nobelprijzen werden uitgereikt in 1901 en brachten een geldprijs van SEK150.000 op, wat overeenkomt met ongeveer $ 1,1 miljoen in 2018. Ter vergelijking: de Nobelprijzen van 2016 waren SEK 8 miljoen waard, of iets minder dan de waarde van de initiële prijs in de valuta van vandaag. In de daaropvolgende jaren fluctueerde het prijzengeld dat gepaard ging met het winnen van een Nobelprijs echter enigszins, althans gedeeltelijk beïnvloed door het beleggingssucces van degenen die de fondsen van Alfred Nobel beheren.
Het prijzengeld bereikte een dieptepunt in 1919, toen ontvangers SEK 133.127 verdienden. Hoewel de waarde van de prijs groeide in de jaren na de Grote Depressie, schommelde deze van de jaren 40 tot de jaren 70 rond dezelfde waarde. In veel van deze jaren is de toekenning van de prijs iets gestegen, maar de waarde van het prijzengeld in de valuta van vandaag is min of meer hetzelfde geweest als gevolg van inflatie.
Belangrijke premiewinsten aan het begin van de 21e eeuw
In de jaren 90, en vooral in de nieuwe eeuw, groeide de contante waarde van de Nobelprijs aanzienlijk, tot SEK 10 miljoen in 2001 en bleef daar vele jaren. Tegen die tijd waren schenkingsbeleggers begonnen met het gebruik van hedgefondsen om het kapitaal te verhogen. Met de prijzen van 2012 kondigde de Nobelstichting echter aan dat het het prijzengeld met 20% zou verminderen om het kapitaalniveau op peil te houden. Op dat moment overwoog de stichting ook om donaties te vragen voor de schenking om de waarde van de prijs te herstellen.
Voor Ulrika Bergman, CIO van de in 2017 benoemde stichting, is het doel om minimaal jaarlijks rendement te behalen van minimaal 3,5% boven de inflatie. Sinds zijn voorganger in 2012 bij de stichting kwam, heeft de stichting gewerkt aan het verschuiven van investeringen naar actieve aandelenbezittingen, in een poging om de kosten te verlagen met behoud van efficiëntie. De stichting heeft de afgelopen jaren ook haar focus verlegd naar quantumstrategieën. Aangezien Bergman en anderen de fondsen voor de Nobelprijs willen herstructureren, zal het doel zijn om het prijzengeld de komende jaren duurzaam te behouden en zelfs te verbeteren.
